Αισθητηριακή Επεξεργασία: Το Απτικό Σύστημα

Τι είναι το απτικό σύστημα;

Το απτικό σύστημα αναφέρεται στην αίσθηση της αφής μας. Φυσικά δεν αφορά μόνο τα χέρια μας. Απτικοί υποδοχείς υπάρχουν σε όλο το σώμα μας για όλα τα διαφορετικά είδη αισθήσεων. Το απτικό σύστημα μας βοηθά να κατανοήσουμε σημαντικές αισθήσεις όπως είναι η πίεση, η υφή, το ζεστό/κρύο και ο πόνος.

Γιατί είναι σημαντικό;

Η αφή είναι πολύ σημαντική για τη συνολική οργάνωση. Είναι το πρώτο σύστημα που αναπτύσσεται στη μήτρα. Σκεφτείτε ένα νεογέννητο μωρό! Ποιος είναι ένας από τους πρώτους τρόπους που συνδεόμαστε με τα μωρά μας; Μέσω της επαφής του  δέρματος με το δέρμα. Η απτική εισροή από μικρή ηλικία παρέχει άνεση και ασφάλεια.

Το απτικό σύστημα μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να νιώθουμε ασφάλεια εξερευνώντας το περιβάλλον. Όταν το απτικό σύστημα ενός παιδιού λειτουργεί σωστά, αισθάνεται άνετα και ασφαλές στο σώμα του. Δε δυσκολεύεται να ντυθεί και να φορέσει διάφορα ρούχα. Είναι σε θέση να έρθει σε επαφή με μια ποικιλία από υφές χωρίς πρόβλημα. Δεν ανησυχεί, ούτε φοβάται για το πώς μπορεί να είναι ορισμένες αισθήσεις. Είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τα δύο χέρια μαζί για να ολοκληρώσει μια ποικιλία σημαντικών καθημερινών δεξιοτήτων διαβίωσης.

Πώς φαίνεται αν ένα παιδί δυσκολεύεται με αυτό το αισθητηριακό σύστημα;

Να θυμάστε ότι όλοι έχουμε τις προτιμήσεις μας – σε μερικούς από εμάς αρέσει το πολύ ζεστό ντους και σε κάποιους άλλους δεν αρέσει να φοράνε κάλτσες. Έχουμε μάθει όμως να προσαρμόζουμε τις προτιμήσεις μας. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την απτική επεξεργασία δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους και μπορεί να χρειαστούν τη βοήθειά μας. Σε γενικές γραμμές, ένα παιδί με δυσκολίες στην απτική επεξεργασία μπορεί να εμφανίζει υπερευαισθησία, υποευαισθησία ή ακόμα και αναζήτηση απτικών ερεθισμάτων. Μερικά παιδιά μπορεί να εμφανίζουν υπό-απόκριση στην εισροή απτικών ερεθισμάτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται ότι έχουν λερωθεί στο πρόσωπο ή μπορεί να δυσκολεύονται με δραστηριότητες λεπτού συντονισμού των κινήσεων. Από την άλλη υπάρχουν και παιδιά που μπορεί να αναζητούν συνεχώς απτικά ερεθίσματα. Συνήθως αυτά τα παιδιά αγγίζουν συνέχεια πράγματα, παίζουν με υφές όπως π.χ. αφρό και «πασαλείφουν» τα χέρια τους με αυτόν, τους αρέσουν οι αγκαλιές και να κρατιούνται χέρι-χέρι.

Τέλος, υπάρχουν τα παιδιά που ανταποκρίνονται υπερβολικά στα απτικά ερεθίσματα και η δυσκολία αυτή αναφέρεται συχνά ως «απτική αμυντικότητα». Τα παιδιά αυτά αποφεύγουν να ασχοληθούν με ποικιλία αισθητηριακών υφών, μπορεί να έχουν δυσκολία με το λούσιμο/κούρεμα μαλλιών, το μπάνιο, προβλήματα με την υφή των ρούχων και να εμφανίζουν ακόμη και επιλεκτικότητα με την τροφή.

Πως μπορούμε να βοηθήσουμε στη ρύθμιση του απτικού συστήματος;

Ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε στην ανάπτυξη ενός υγιούς απτικού αισθητηριακού συστήματος είναι να αφήσετε τα παιδιά να εμπλακούν σε μια μεγάλη ποικιλία απτικών εμπειριών από μικρή ηλικία. Σε περίπτωση που παρατηρείτε τις δυσκολίες, για τις οποίες έγινε λόγος παραπάνω, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν Εργοθεραπευτή για την αξιολόγηση των δυσκολιών και την οργάνωση πλάνου παρέμβασης.