Χειρονομίες και γλωσσική ανάπτυξη: Πώς βοηθούν;

Ενισχύουν οι χειρονομίες τη γλωσσική ανάπτυξη;

Οι χειρονομίες είναι ένα σημαντικό βήμα όταν το παιδί αρχίζει να αλληλεπιδρά και να επικοινωνεί με τους άλλους. Μάλιστα υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της πρώιμης χρήσης χειρονομιών ενός παιδιού και της ικανότητάς του να φτάσει στα ορόσημα της επικοινωνίας.

Συχνά οι γονείς αναρωτιούνται αν η χρήση των χειρονομιών εμποδίζει το παιδί τους να χρησιμοποιεί τις λέξεις. Αντίθετα, πρέπει να ενθαρρύνουν τη χρήση των χειρονομιών  από το παιδί τους. Οι χειρονομίες αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της έναρξης της ανάπτυξης των γλωσσικών δεξιοτήτων του παιδιού καθώς αυτό θα συνδυάσει τελικά τις λέξεις με αυτές τις χειρονομίες.

Πότε πρέπει το παιδί μου να αρχίσει να χρησιμοποιεί χειρονομίες;

Η χρήση των χειρονομιών εμφανίζεται σε ηλικία 9 με 12 μηνών.  Ένα παιδί μπορεί να σηκώσει ένα αντικείμενο για να σας δείξει ή να δείξει ένα αντικείμενο για να εκφράσει αυτό που θέλει. Ένα παιδί μπορεί να αρχίσει να χτυπά τα χέρια του για να δείξει ενθουσιασμό ή να κουνήσει το χέρι του για να χαιρετίσει. Έως 18 μηνών, ένα παιδί μπορεί να αρχίσει να συνδυάζει χειρονομίες και λέξεις. Έτσι το κυμάτισμα του χεριού συνοδεύεται από τη λέξη «γεια» και το χειροκρότημα από τις λέξεις «ναι/μπράβο».

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να αρχίσει να χρησιμοποιεί χειρονομίες για να αναπτύξει ομιλία;

Είτε το συνειδητοποιείτε είτε όχι, ως ενήλικες χρησιμοποιούμε συχνά μη λεκτικές χειρονομίες και το παιδί σας μπορεί να μάθει αυτές τις χειρονομίες από εσάς. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της ακρόασης, της παρατήρησης και της μίμησης του κόσμου γύρω τους.

Μπορείτε να παίξετε, να μιλήσετε, να κάνετε χειρονομίες, να τραγουδήσετε, να γελάσετε και να απολαύσετε ο ένας τον άλλο ενσωματώνοντας τις ακόλουθες χειρονομίες στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού σας.

• Τραγουδήστε τραγούδια όπως το «χαρωπά τα δυο μου χέρια ή χόκι ποκι» που περιλαμβάνουν κινήσεις του σώματος και βοηθούν ταυτόχρονα το παιδί σας να μάθουν τα μέρη του σώματος.
• Κουνήστε το κεφάλι σας συνδυάζοντας τη λέξη «όχι».
• Παίξτε «κουκου-τζα» με το παιδί σας, καλύπτοντας τα μάτια σας και βοηθώντας το να κάνει το ίδιο.
• Βοηθήστε τους με το χέρι σας για να δείξουν ένα βιβλίο ή ένα παιχνίδι.
• Χρησιμοποιήστε μια λέξη και μια χειρονομία ταυτόχρονα για να ενισχύσετε το νόημα.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος της χρήσης χειρονομιών για την ανάπτυξη της γλώσσας στα παιδιά;

Η χρήση χειρονομιών ενός παιδιού έχει συνδεθεί με μια πολύ ενθαρρυντική πρόοδο στην επικοινωνία και την ανάπτυξη της γλώσσας. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη έρευνα που υποδηλώνει ότι οι χειρονομίες μπορούν να επιταχύνουν τις δεξιότητες επικοινωνίας του παιδιού σας. Ένα παιδί που χρησιμοποιεί περισσότερες χειρονομίες τείνει:

• να αναπτύξει μεγαλύτερο λεξιλόγιο μακροπρόθεσμα
• να συνδυάσει χειρονομίες με λέξεις προτού συνδυάσει τις λέξεις μαζί
• να μάθει τη λέξη πιο γρήγορα από ένα παιδί που δε χρησιμοποιεί χειρονομίες
• να σχηματίσει προτάσεις νωρίτερα.

Τι πρέπει να κάνω εάν το παιδί μου δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες;

Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες, δεν έχει αλληλεπίδραση με άλλους ή δεν χρησιμοποιεί λέξεις, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει. Ενώ κάθε παιδί αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό, ίσως θελήσετε να συζητήσετε την πρόοδο του παιδιού σας με κάποιο Λογοθεραπευτή και να εξετάσετε το ενδεχόμενο να λάβετε βοήθεια μέσω της έγκαιρης παρέμβασης.

__________________________________________________

Χατζησάββα Εριφύλη

Λογοπαθολόγος – Ειδική Παιδαγωγός, MSc

Η Εριφύλη Χατζησάββα είναι Λογοπαθολόγος/Λογοθεραπεύτρια και Ειδική Παιδαγωγός, MSc. Η επαγγελματική της εμπειρία
ξεκινάει από το 2015 παρέχοντας τις υπηρεσίες της σε κέντρα ειδικών θεραπειών και παράλληλης στήριξης σε παιδιά στο σχολικό πλαίσιο.
Από το 2021 είναι επιστημονικά υπεύθυνη του Παιδιατρικού Θεραπευτικού Κέντρου «ΛογοΠλανήτης». Στα πλαίσια της δια βίου επιμόρφωσης της έχει λάβει πλήθος εκπαιδεύσεων μεταξύ των οποίων: Intensive Interaction, Marte Meo, Feeding Therapy, TEACCH, PECS, MAKATON,
More – Στόμα, Gravity, Palin Parent – Child Interaction (PCI), Mini Kids.